«Η μουσική είναι ο μεσάζων ανάμεσα στον πνευματικό και τον αντιληπτό κόσμο»
Η Μουσική είναι τόσο παλιά όσο και η Γλώσσα. Ουσιαστικά, εξελίχθηκε παράλληλα με τον άνθρωπο. Όμως, ο έναρθρος λόγος ποτέ δεν μπόρεσε να αποδώσει όλες τις αποχρώσεις των υποκειμενικών, προσωπικών, ανθρώπινων σκέψεων και συναισθημάτων. Γι' αυτό και ο άνθρωπος ανέπτυξε ένα άλλο ηχητικό μέσο για να εκδηλώνεται και να εκφράζεται: τον Μουσικό Λόγο. Όπως η Γλώσσα χρησιμεύει για την έκφραση των παραστάσεων, των εννοιών, για την ονομασία των πραγμάτων, έτσι και η Μουσική αποδεικνύεται μία απαραίτητη ανάγκη της ζωής, διερμηνεύοντας την ανθρώπινη ύπαρξη σε όλες τις εκφάνσεις της.
Η στενή σχέση που είχε και έχει ο άνθρωπος με τη μουσική επιβεβαιώνεται από το πλήθος των συνθέσεων που υπάρχουν για κάθε περίσταση της ζωής: θρησκευτικοί ύμνοι, χοροί, φυσιολατρικά τραγούδια, μοιρολόγια, νανουρίσματα, εμβατήρια, πολιτικά τραγούδια, τραγούδια της τάβλας, του γλεντιού, που μιλούν για τις χαρές και τις λύπες, από τη γέννηση ως τον θάνατο, μέχρι τα μνημειώδη έργα υψηλής διανοητικής σκέψης. Την αξία της κατανόησαν και ύμνησαν μεγαλοφυΐες του πνεύματος, όπως ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ο Πυθαγόρας, ο Καρτέσιος, ο Γκαίτε, ο Μπετόβεν, ο Βάγκνερ, ο Στραβίνσκι κ.ά., καθώς, φυσικά, και οι λαοί με τα παραδοσιακά τους τραγούδια.
Όσο χρειάζεται κανείς να κατακτήσει ειδικές γνώσεις προκειμένου να μελετήσει, να αναλύσει και κατ’ επέκταση να κατανοήσει ένα μουσικό έργο, άλλο τόσο, το μόνο που χρειάζεται για να το απολαύσει, είναι να διαθέσει ορισμένο χρόνο για την ακρόασή του. Η αισθητική απόλαυση που εξάγει ο ακροατής από ένα μουσικό έργο εξαρτάται όμως σε μεγάλο βαθμό από τον μουσικό πολιτισμό στον οποίο έχει μεγαλώσει και από τα μουσικά ύφη με τα οποία είναι εξοικειωμένος. Δύο ακροατές με διαφορετικό μουσικό πολιτισμικό υπόβαθρο, για παράδειγμα ένας Γερμανός και ένας Ινδός, είναι δύσκολο να εξάγουν και οι δύο τα ίδια αισθητικά συμπεράσματα ακούγοντας την 9η Συμφωνία του Μπετόβεν ή μια ινδική ράγκα. Η Μουσική δεν ανήκει στους «ειδικούς». Είναι πανανθρώπινη, παγκόσμια, διαχρονική πολιτισμική αξία. Το ίδιο ισχύει για τα μεγάλα πνευματικά έργα, που μας χάρισαν οι πιο χαρισματικοί από τους δημιουργούς και τους ερμηνευτές της, που ανήκουν στο σύνολο της ανθρωπότητας, στον κάθε ένα από εμάς, αποτελούν κληρονομιά μας. Κάθε άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει το μουσικό του αισθητήριο. Αρκεί να στρέψει το ενδιαφέρον του. Να εμπιστευτεί τις αισθήσεις του. Να αφιερώσει λίγες ώρες για να ακούσει, συγκεντρωμένος, ό,τι πιο όμορφο δημιούργησε ο ανθρώπινος νους.Αξιοσημείωτο είναι δε το γεγονός πως η μουσική παρεμβαίνει και μεταλλάσει τα συναισθήματά μας. Οι ψυχολογικές μεταπτώσεις, η χαρά, η λύπη, το ξέσπασμα, η συγκίνηση. Όλα τα συναισθήματα εκφράζονται και γίνονται κοινωνοί αυτής της τέχνης. Η σχέση της μουσικής με το συναίσθημα ήταν ανέκαθεν σχέση εξάρτησης και αλληλοτροφοδότησης.
Το μεγαλείο της μουσικής για τον καθένα είναι κάτι το διαφορετικό. Για μένα είναι ο καθρέφτης της ζωής, των συναισθημάτων, του ίδιου μας του εαυτού, σημείο επαφής και γέφυρα επικοινωνίας με άλλους ανθρώπους. Μια μορφή τέχνης που αγκαλιάζει κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής, κυρίως όμως της πνευματικής . Δίνει ψυχή στο σύμπαν, φτερά στη σκέψη και απογειώνει τη φαντασία. Άλλωστε, μουσική χωρίς συναίσθημα δεν υφίσταται.
Η μουσική είναι το δώρο του Θεού στους ανθρώπους λένε. Μόνο έτσι μπορεί να ερμηνευτεί το γιατί αποτελεί την τελειότερη έκφραση του ανθρώπου.
Ludwig van Beethoven
«Η μουσική ξυπνά στην καρδιά τον πόθο των ωραίων πράξεων»
Πυθαγόρας
«Μουσική είναι η τέχνη που προσπαθεί να εκφράσει το ανέκφραστο»
Πλάτων
«Χωρίς τη μουσική, η ζωή θα ήταν ένα λάθος»
Friedrich Wilhelm Nietzsche
Φαντάζομαι πως έχετε αναρωτηθεί έστω και μία φορά στη ζωή σας τί είναι η μουσική. Ερώτηση στην οποία δύσκολα μπορούμε να απαντήσουμε όταν μιλάμε για κάτι ανυπόστατο, που μόνο συναισθηματικά και αισθητικά μπορούμε να ορίσουμε.
Η μουσική είναι έκφραση υψηλότερη από κάθε φιλοσοφία. Είναι ένα είδος φιλοσοφικής-καλλιτεχνικής εμβρίθειας.Στη μουσική ζει μια ουσία αιώνια, άπειρη και αέναη, που δεν γίνεται αντιληπτή από τον καθένα. Για τους περισσότερους μοιάζει σαν ένα δυσνόητο κείμενο με περίτεχνες και μεγαλοπρεπείς συνθέσεις, με τολμηρές μεταφορές και συμπλοκές λέξεων. Είναι η αρμονία που ξεκινά από τα αυτιά, πλημμυρίζει την ψυχή και ανοίγει μία άλλη διάσταση στον συναισθηματικό κόσμο του κάθε ανθρώπου.
Η Μουσική είναι τόσο παλιά όσο και η Γλώσσα. Ουσιαστικά, εξελίχθηκε παράλληλα με τον άνθρωπο. Όμως, ο έναρθρος λόγος ποτέ δεν μπόρεσε να αποδώσει όλες τις αποχρώσεις των υποκειμενικών, προσωπικών, ανθρώπινων σκέψεων και συναισθημάτων. Γι' αυτό και ο άνθρωπος ανέπτυξε ένα άλλο ηχητικό μέσο για να εκδηλώνεται και να εκφράζεται: τον Μουσικό Λόγο. Όπως η Γλώσσα χρησιμεύει για την έκφραση των παραστάσεων, των εννοιών, για την ονομασία των πραγμάτων, έτσι και η Μουσική αποδεικνύεται μία απαραίτητη ανάγκη της ζωής, διερμηνεύοντας την ανθρώπινη ύπαρξη σε όλες τις εκφάνσεις της.
Η στενή σχέση που είχε και έχει ο άνθρωπος με τη μουσική επιβεβαιώνεται από το πλήθος των συνθέσεων που υπάρχουν για κάθε περίσταση της ζωής: θρησκευτικοί ύμνοι, χοροί, φυσιολατρικά τραγούδια, μοιρολόγια, νανουρίσματα, εμβατήρια, πολιτικά τραγούδια, τραγούδια της τάβλας, του γλεντιού, που μιλούν για τις χαρές και τις λύπες, από τη γέννηση ως τον θάνατο, μέχρι τα μνημειώδη έργα υψηλής διανοητικής σκέψης. Την αξία της κατανόησαν και ύμνησαν μεγαλοφυΐες του πνεύματος, όπως ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ο Πυθαγόρας, ο Καρτέσιος, ο Γκαίτε, ο Μπετόβεν, ο Βάγκνερ, ο Στραβίνσκι κ.ά., καθώς, φυσικά, και οι λαοί με τα παραδοσιακά τους τραγούδια.
Όσο χρειάζεται κανείς να κατακτήσει ειδικές γνώσεις προκειμένου να μελετήσει, να αναλύσει και κατ’ επέκταση να κατανοήσει ένα μουσικό έργο, άλλο τόσο, το μόνο που χρειάζεται για να το απολαύσει, είναι να διαθέσει ορισμένο χρόνο για την ακρόασή του. Η αισθητική απόλαυση που εξάγει ο ακροατής από ένα μουσικό έργο εξαρτάται όμως σε μεγάλο βαθμό από τον μουσικό πολιτισμό στον οποίο έχει μεγαλώσει και από τα μουσικά ύφη με τα οποία είναι εξοικειωμένος. Δύο ακροατές με διαφορετικό μουσικό πολιτισμικό υπόβαθρο, για παράδειγμα ένας Γερμανός και ένας Ινδός, είναι δύσκολο να εξάγουν και οι δύο τα ίδια αισθητικά συμπεράσματα ακούγοντας την 9η Συμφωνία του Μπετόβεν ή μια ινδική ράγκα. Η Μουσική δεν ανήκει στους «ειδικούς». Είναι πανανθρώπινη, παγκόσμια, διαχρονική πολιτισμική αξία. Το ίδιο ισχύει για τα μεγάλα πνευματικά έργα, που μας χάρισαν οι πιο χαρισματικοί από τους δημιουργούς και τους ερμηνευτές της, που ανήκουν στο σύνολο της ανθρωπότητας, στον κάθε ένα από εμάς, αποτελούν κληρονομιά μας. Κάθε άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει το μουσικό του αισθητήριο. Αρκεί να στρέψει το ενδιαφέρον του. Να εμπιστευτεί τις αισθήσεις του. Να αφιερώσει λίγες ώρες για να ακούσει, συγκεντρωμένος, ό,τι πιο όμορφο δημιούργησε ο ανθρώπινος νους.Αξιοσημείωτο είναι δε το γεγονός πως η μουσική παρεμβαίνει και μεταλλάσει τα συναισθήματά μας. Οι ψυχολογικές μεταπτώσεις, η χαρά, η λύπη, το ξέσπασμα, η συγκίνηση. Όλα τα συναισθήματα εκφράζονται και γίνονται κοινωνοί αυτής της τέχνης. Η σχέση της μουσικής με το συναίσθημα ήταν ανέκαθεν σχέση εξάρτησης και αλληλοτροφοδότησης.
Το μεγαλείο της μουσικής για τον καθένα είναι κάτι το διαφορετικό. Για μένα είναι ο καθρέφτης της ζωής, των συναισθημάτων, του ίδιου μας του εαυτού, σημείο επαφής και γέφυρα επικοινωνίας με άλλους ανθρώπους. Μια μορφή τέχνης που αγκαλιάζει κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής, κυρίως όμως της πνευματικής . Δίνει ψυχή στο σύμπαν, φτερά στη σκέψη και απογειώνει τη φαντασία. Άλλωστε, μουσική χωρίς συναίσθημα δεν υφίσταται.
Η μουσική είναι το δώρο του Θεού στους ανθρώπους λένε. Μόνο έτσι μπορεί να ερμηνευτεί το γιατί αποτελεί την τελειότερη έκφραση του ανθρώπου.
Β.Χ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου